Atık Su Arıtma Tesisleri

Herhangi bir işleme tabi tutulmamış atık sular doğaya bırakılırsa, içerdiği organik maddenin ayrışması sonucu ortaya kötü kokulu gazlar çıkar. Ayrıca atıksu bünyesinde hastalık yapan mikroorganizmalar , besin maddeleri ve tehlikeli maddeler ihtiva eder .

Bu nedenle atıksuyun artırarak bu maddelerin giderilmesi ve azaltılması gereklidir.

Arıtma yöntemlerini

, kullanılan işlemler bakımından üç grupta toplayabiliriz. Birinci  yöntem fiziksel işlemlerden faydalanılarak geliştirilmiş olan mekanik arıtma yöntemidir. İkinci yöntem mikroorganizmaların ve kimyasal reaksiyonların rol oynadığı biyolojik arıtma yöntemidir. Diğer bir yöntem, kimyasal prosesler dayanan kimyasal arıtma yöntemidir.Bu da ileri arıtma (üçüncü)  sistemleri ayrı bir başlık altında incelenmiştir.

• Mekanik Arıtma Yöntemi

• Biyolojik Arıtma Yöntemi

• Kimyasal Arıtma Yöntemi

Atıksu arıtma yöntemleri birbirinden bağımsız olarak görülmemeli, bir bütünün birbirini tamamlayan parça olarak düşünülmelidir. Arıtma yöntemleri, arıtma sistemini oluşturan arıtma kademeleridir. Tartma işleminde hangi yöntem veya yöntemlerin kullanılacağını; arıtma işleminin hangi kademeye kadar sürdürülebilirliği

, deşarj yapılacak yüzeysel su için konulmuş su kalitesi miktarına bağlıdır. Atık suyun özelliklerini ve alıcı ortam Deşarj standartları na bağlı olarak arıtma yöntemlerinden herhangi birinin uygulanacağına ve arıtmanın hangi kademede sonlandırılacağına karar verilir ve atıksu gerekli görülen artma kademelerinden geçirilir.

Mekanik Arıtma Yöntemleri

Mekanik arıtma fiziksel yöntemlerle yapılan çarpma işlemlerini içermektedir. Bu nedenle bu arıtmaya fiziksel arıtma ve ayrıca 1. Kademe arıtma denmektedir. Mekanik arıtmada, atık su içerisinde bulunan ve daha sonraki arıtma kademelerindeki işlemleri yavaşlatacak, engelleyecek ve tanıtımları bozacak özellikte, gözle görülür nitelikte kirleticiler giderilir.

 Mekanik arıtma birimleri;

• Izgara

• Elek

• Öğütücü

• Kum tutucu

• Yağ tutucu

• Çökeltme havuzu

• Yüzdürme(Flotasyon) Havuzu

Atık suyun arıtma tesisine cazibeyle gelmemesi durumunda arıtma tesisi girişinde  kaba ızgaralardan sonra bir pompa tesisi inşa edilir.

Biyolojik Arıtma Yöntemleri

Doğada rastlanılan biyolojik olaylardan faydalanılarak geliştirilmiş organik maddelerin bertarafına ve ortamdan uzaklaştırılmasını sağlayan yöntemlerdir. Bu arıtmaya II. Kademe arıtma da denilmektedir.

Biyolojik arıtma birimleri;

• Aktif çamur havuzu

• Damlatmalı filtre

• Paket arıtma

• Biyodisk

• Stabilizasyon havuzu

• Çamur çürütme birimi

• Arazide arıtma

• Su ortamında arıtma

Kimyasal Arıtma Yöntemleri

Kimyasal Arıtma  amacı mekanik arıtma ile giderilmesi mümkün olmayan kirliliklerin çeşitli kimyasal maddelerle giderilmesini sağlamaktır. Atık suyun rengini çeşitli Al ve Fe tuzları vasıtasıyla giderme

, nötralizasyon, kimyasal oksidasyon, dezenfeksiyonda suda bulunan mikroorganizmalar gidermek gibi işlemler kimyasal arıtma yöntemleridir. Kimyasal arıtma neticesinde, pH dengelenir, atıksudaki askıda katı maddeler belirli oranlarda çökelir. Böylelikle biyokimyasal oksijen ihtiyacını (BOİ)da azalma gözlenir. Ayrıca ötrofikasyona(aşırı beslenme) sebep olan azot ve fosfor un giderilmesinde kimyasal arıtma önemli katkı sağlar.

Kimyasal çökeltme ile birlikte, yüzde 80-90 oranında Askıda Katı Madde, %50-80 oranında BOİ5  ve %80-90 oranında bakteri giderim sağlanabilir. Iyi projelendirilmiş ve iyi işletilen bir ön çöketme havuzunda, kimyasal madde ilavesi yapılmadan, giderim değerleri karşılaştırılacak olursa;%50-70 AKM , %25-40 BOİ5 ve % 25-75 oranında bakteri giderimi gözlenebilir. Atıksu karakteristiklerindeki çeşitlilikten dolayı, gerekli kimyasal dozlar pilot ölçekli deneyler sonucunda belirlenmelidir.

Kimyasal çökertmek işlemi çamur miktarını arttırmak ile beraber çamur susuzlaştırma özelliklerini iyileştirir. Çamur fazla olur ve bu, çamur bertarafı için sistemin oluşturulmasında zorunlu kılar. Kimyasal madde kullanımı maliyeti arttırır.

Başlıca kimyasal arıtma işlemleri;

• Nötralizasyon

• Pıhtılaştırma- Yumaklaştırma

• Yüzdürme(flotasyon)

• Kimyasal Oksidasyon

• Kimyasal çöktürme

• Iyon değiştirme

Fiziksel ve kimyasal arıtma da fosfor giderimi ve ilk çökeltme  tankında askıda katı madde gideriminin artırılmasında kimyasal çökeltme  işlemi uygulanır.

Yüzdürme(Flotasyon)

Flotasyon katı veya sıvı partikülleri ve bilhassa yağ-gresi sıvı yüzeyinde toplayarak sıvı fazla ayırmak için kullanılan yoğunluk farkına dayalı olarak ayrıldığı ve çökeltme  işleminin tersi bir işlemdir.

Flotasyon tipleri;

• Hava Flotasyon(Air Flotation)

• Çözünmüş  Hava Flotasyonu(DAF;Dissolved Air Flotation)

• Vakum Flotasyonu

Havalandırma

Havalandırma biyolojik arıtma proseslerinde gerekli olan oksijen temininde kullanıldığı gibi, sudaki solventlerin sıyrılmasında ve H2S,NH3 gibi uçucu gazların gideriminde de kullanılır.

Havalandırma yönteminin amacı;

• Atık suya oksijen sağlayarak Demir ve mangan gibi metallerin oksitlenip Fe2O3,MnO2 şeklinde çökelmesi sağlar hem de biyolojik arıtma için gereklidir.

• CO2′ yi giderek kanallardaki asidik etkiye azaltması ve korozyonu önlemesi

• H2S zehirli olup, suların tat ve kokusunu Bozar nokta aynı zamanda, kanalların ve boruların taşınmasına yol açar.H2S havalandırma yöntemi ile giderilir.

• HCN zehirlidir ve havalandırma yöntemi ile giderilir.

• Metanın(CH4) giderilmesini sağlar.Metan patlayıcı ve yanıcı bir gazdır.

• Mantarlar ve mikroskobik canlılar tarafından atıksu ya verilen renk ve tat bozucu maddelerin ve uçucu gazların giderilmesini sağlar.